Afweersysteem en vaccins

Ons afweersysteem beschermt ons tegen ziekteverwekkers. Een vaccin traint het afweersysteem om een ziekteverwekker snel te herkennen en op te ruimen. Zo beschermt het tegen infectie of tegen ziekte.

Maar ons afweersysteem is complex, en niet alle ziekteverwekkers laten zich op dezelfde manier onschadelijk maken. Soms weten we welk onderdeel van het afweersysteem hierbij betrokken is en soms niet. Daarnaast zijn er nog ziekteverwekkers die zoveel op andere ziekteverwekkers lijken dat wetenschappers denken dat ze op dezelfde manier aangepakt kunnen worden.

Nieuwe generatie vaccins
Vaccins zijn al eeuwenlang de beste manier om de verspreiding van infectieziekten tegen te gaan. De eerste vaccins bestonden uit verzwakt of dood virus. Dit productieproces is langzaam en er is veel variatie tussen de verschillende batches. Daarnaast vraagt de huidige tijd om nieuwe vaccins tegen ‘nieuwe’ ziekteverwekkers. Hiervoor zijn nieuwe vaccine-concepten nodig.

Ontwikkeling
De weg van een nieuw vaccin naar de spreekkamer van de huisarts is lang, en begint met een theoretisch idee. Wetenschappers zijn vaak al jaren bezig met proefdiervrije methoden om theoretische ideeën om te zetten in echte experimentele vaccins.

Hoe kunnen we het afweersysteem voor de gek houden en doen alsof er een ziekteverwekker binnendringt dat onschadelijk gemaakt moet worden? Welk stukje van de ziekteverwekker is het meest zichtbaar voor het afweersysteem? Hoe kunnen we het namaken? Bouwt het een immunologisch geheugen op? Beschermt het tegen infectie of ziekte?

Uiteindelijk moet het nieuwe idee getest worden in een zogenaamde ‘proof of principle’ study, Kortom, doet het vaccin wat het moet doen, en is het veilig?

Onderzoek BPRC
Virologie werkt onder andere aan vaccins voor zogenaamde emerging viruses. Dit zijn virussen die volgens de WHO extra aandacht verdienen omdat ze zich snel kunnen verspreiden en een risico vormen voor mens of dier. Hieronder vallen coronavirus, zikavirus, westnijlvirus, gelekoortsvirus , riftdalkoortsvirus en het knokkelkoortsvirus. Maar we doen ook onderzoek naar meer bekende virussen zoals griep en HIV.