De moleculaire evolutie van het MHC in mensen en chimpansees vertoont veel overeenkomsten

13 Nov 2020 | Terug naar Nieuws, publicaties en jaarverslagen
Dutch

Image

 

Genetica is een belangrijke onderzoekslijn binnen BPRC. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld het MHC. MHC staat voor major histocompatibility complex, en deze genen spelen een centrale rol in de afweerreacties van het afweersysteem.

Het MHC werd ooit ontdekt als een belangrijke factor bij afstoting na transplantatie. Tegenwoordig weten we dat het MHC ook betrokken is bij onze afweer tegen ziekteverwekkers. Kleine verschillen in de MHC genen zorgen ervoor dat het afweersysteem van de een anders reageert op een ziekteverwekker dan het afweersysteem van de ander. Zo zorgt de genetische diversiteit van de MHC genen ervoor dat een nieuw pathogeen, bijvoorbeeld een virus, niet meteen een hele populatie laat uitsterven.

Populaties groeien en krimpen, hoe blijft de genetische diversiteit op peil?

Het MHC is al vroeg tijdens de evolutie ontstaan. Ondanks dat de mens en de chimpansee al miljoenen jaren onafhankelijk van elkaar evolueren lijkt het MHC van de chimpansee op dat van de mens. Toch zijn er verschillen. Zo zien we in chimpansees minder verschillende MHC variaties dan in de mens, maar qua functie is deze variatie niet kleiner. Klinkt ingewikkeld maar de hypothese is dat een deel van de chimpanseepopulatie in het verleden is uitgeroeid door een hiv-achtig virus. Hierdoor zijn de MHC variaties die weerstand boden aan het virus verrijkt in de overgebleven chimpansees. Nu, vele generaties chimpansees later, zien we dat er binnen die overgebleven MHC pool weer meer variatie is ontstaan. Welke moleculaire mechanismen zijn hiervoor verantwoordelijk?

DNA uit de BPRC bio-bank gebruikt voor analyse

Samen met de onderzoeksgroep Antropologie van de Universiteit van Geneve hebben we deze vraag onderzocht. We vergeleken chimpansee DNA uit onze bio-bank met het DNA van andere chimpanseekolonies, en met kleine, besloten, menselijke populaties.

Herstel van genetische diversiteit na demografische krimp

Zowel in mensen als in chimpansees werden aanwijzingen gevonden voor veranderingen in het DNA. Hieruit kunnen we  concluderen dat mensen en chimpansees soortgelijke mechanismen gebruiken voor het creëren van moleculaire diversiteit van hun MHC en dus het herstel van de genetische variatie.

Meer lezen? Dat kan op de website van BMC Evolutionary Biology.