Bijna kwart wereldbevolking ongemerkt drager van bacterie
Tuberculose is een infectieziekte waarvan de aanjager zich verspreidt via de lucht; deze Mycobacterium tuberculosis komt in kleine druppeltjes vrij wanneer een tuberculosepatiënt hoest. Iemand anders kan de bacterie vervolgens inademen, zodat die zich in de luchtwegen nestelt. Vanaf dat moment is die persoon geïnfecteerd.
Met circa anderhalf miljoen dodelijk slachtoffers per jaar eist tuberculose nog steeds zijn tol. Toch leidt infectie niet bij iedereen meteen tot ziekte. De meeste mensen dragen de bacterie ongemerkt met zich mee en vertonen geen klachten. Die situatie noemen we een latente tuberculose-infectie. Naar schatting is bijna een kwart van de wereldbevolking (circa twee miljard mensen!) ongemerkt drager van de bacterie.
Latente tuberculose kan weer actief worden
Bij een latente tuberculose-infectie houdt ons afweersysteem de bacterie onder controle. Hierdoor vermenigvuldigt deze bacterie zich niet en zal die zich ook niet verder verspreiden. Het risico bestaat wel dat deze ‘slapende’ bacterië wakker worden, bijvoorbeeld wanneer het afweersysteem even wat minder werkt, door ziekte of medicijnen. Slapende bacteriën kunnen zo weer actief worden en alsnog ziekte veroorzaken. Al hoestend zorgt zo'n patiënt ervoor dat de bacterie zich weer verder verspreidt. Een nieuw vaccin kan deze vicieuze cirkel doorbreken.
Veelbelovende resultaten
In een grote klinische studie (met mensen) in Kenia, Zuid-Afrika en Zambia hebben collega-onderzoekers een nieuw vaccin, (M72:AS01E) getest op het vermogen de ontwikkeling van tuberculose in latent geïnfecteerden tegen te gaan. Hieraan is meer dan tien jaar preklinisch onderzoek voorafgegaan met onder andere dierproeven; studies met muizen, cavia's, en makaken waren nodig om te ontdekken of het vaccin veilig is en goed werkt.
Vorige week zijn de eindresultaten van het klinische onderzoek openbaar gemaakt. Die zien er veelbelovend uit. Drie jaar na vaccinatie hadden slechts 13 van 1626 deelnemers actieve tuberculose ontwikkeld. In de controlegroep die niet is gevaccineerd waren dat er 26 van de 1663. Het vaccin lijkt dus in staat 50% bescherming te bieden tegen het actief worden van latente tuberculose.
Het werk is nog niet gedaan
Wanneer dit resultaat ook in vervolgstudies van grotere omvang overeind blijft, dan slaan we een slag in ons gevecht tegen latente tuberculose. Of het vaccin ook beschermt tegen primaire infectie, is vooralsnog onbekend. Ondertussen werken productontwikkelaars en onderzoekers verder om tuberculosevaccinatie te verbeteren.
Het huidige resultaat biedt in elk geval de hoop dat we uiteindelijk in staat zullen zijn om met vaccineren de verspreiding van tuberculose te doorbreken.