Infectie met HIV resulteert in ontstekingsreacties in het hele lichaam. Hierdoor raakt het lichaam ontregeld en vinden processen plaats die normaliter niet plaatsvinden. Zo kunnen bacteriële producten die in een gezond lichaam worden buitengesloten, ineens door het lichaam gaan reizen. Dit kan vervolgens leiden tot een chronische ontstekingsreactie.
Door de ontwikkeling van HIV-onderdrukkende medicijnen is infectie met HIV momenteel goed te behandelen en krijgen nog weinig mensen de ziekte AIDS. Genezing is echter nog steeds niet mogelijk. Daardoor moeten levenslang medicijnen worden ingenomen. Bovendien krijgen, ondanks deze medicijnen, veel met HIV geïnfecteerde mensen op relatief jonge leeftijd diabetes, hart- en vaatziektes en andere ouderdom-gerelateerde ziektes. Daarnaast ontwikkelt een aantal mensen HIV-dementie. Makaken hebben een immuunsysteem dat veel gelijkenissen vertoont met dat van de mens. Ook zijn ze vatbaar voor een virus dat veel op HIV lijkt: het zogenaamde SIV (simian immunodeficiency virus). Vanwege deze eigenschappen vormen ze een belangrijk diermodel om vaccins tegen HIV te testen en in het onderzoek naar met HIV geassocieerde ziektes.
Een SIV-infectie kan leiden tot neurologische symptomen
Soms is het nodig om dieren experimenteel met een ziekteverwekker zoals SIV te infecteren, bijvoorbeeld om te testen of een vaccin beschermt tegen infectie. Tijdens zo’n infectie met SIV, stuitten BPRC-onderzoekers op iets merkwaardigs: een deel van de met SIV-geïnfecteerde dieren vertoonden neurologische symptomen. Wat was er aan de hand in deze dieren?
Ontregelde immuuncellen in de hersenen
Onderzoek in samenwerking met een Canadese onderzoeksgroep toonde aan dat de neurologische symptomen geassocieerd zijn met een verhoogde aanwezigheid van het virus in de hersenen. Bovendien bleken er niet alleen meer virusdeeltjes, maar ook meer onderdelen van bacteriën in de makaak-hersenen aanwezig te zijn. Deze bacteriële moleculen bleken geassocieerd te zijn met geactiveerde microglia: belangrijke immuuncellen in de hersenen. De verhoogde aanwezigheid van bacteriële moleculen zou een oorzaak kunnen zijn van ontstekingsreacties in de hersenen en een aanjager van HIV-geassocieerde hersenziekten. Dit zou dus mogelijk de oorzaak geweest kunnen zijn van de neurologische symptomen bij deze dieren.
Bevindingen bevestigd in de mens
Vervolgonderzoek op weefsels afkomstig van met HIV besmette personen HIV-patiënten met neurologische symptomen bevestigde bovenstaande bevindingen. Verder onderzoek naar het onderliggende mechanisme van de ontregelde immuuncellen in de hersenen zal hopelijk nieuwe aangrijpingspunten voor therapieën opleveren.
Dit onderzoek is beschreven in een artikel in het blad Brain, Behavior and Immunity.