Twee weken geleden verscheen een opbeurend bericht in de strijd tegen depressies en dwangneuroses. In dit artikel van de Nationale Zorggids staat dat wetenschappers erin zijn geslaagd bij proeven met apen de hersenactiviteit te veranderen, ‘waardoor de behandeling van depressie en andere hersenaandoeningen in de toekomst mogelijk met ultrageluid kan plaatsvinden’.
De onderzoekers hadden testen gedaan met makaken. Ze ontdekten dat ultrageluid veel dieper in de hersenen kan doordringen dan stimulatiemethodes die behandelaars nu inzetten bij depressie en dwangstoornissen. ‘De geluidsgolven beïnvloeden de amygdala, een emotiegebied in de hersenen. De sterkte van de verbindingen die dit gebied heeft met andere hersendelen, wordt verzwakt. Mogelijk zorgt dit voor minder depressieve klachten.’
Onderzoeksgebieden
Voor de duidelijkheid: BPRC was niet bij dit onderzoek betrokken. Depressies en dwangneuroses behoren niet tot onze onderzoeksgebieden. Uiteraard kunnen onderzoekers wel gebruikmaken van elkaars bevindingen op andere terreinen; in dat licht hebben wij dagelijks contact met andere onderzoeksinstanties, ziekenhuizen, universiteiten en dierentuinen. Zo maken onderzoekers buiten BPRC volop gebruik van onze bio-bank, de grootste non-humane primatenweefselbank van Europa.
Zintuigen prikkelen
Binnen BPRC speelt geluid geen directe rol in het onderzoek, maar voor de leefomstandigheden is geluid wel een belangrijk thema. Dat heeft alles te maken met onze aandacht voor het ‘verrijken’ van die leefomstandigheden. En dat gaat verder dan eten en speelgoed. “Ze hebben oren en ogen, dus auditieve en visuele verrijking zijn ook belangrijke aandachtspunten”, vertelt dierverzorgster Marlies. “Dingen waarnemen, is belangrijk voor ze. Dat zijn apen van nature gewend te doen. Je moet ze de mogelijkheid bieden hun zintuigen te prikkelen.”
Als het gaat om geluid, denkt Marlies eerst aan de common marmosets (witoorpenseelapen), die fluitende en kwetterende geluiden maken en ook ultrasone-tonen kunnen produceren. “Dit betekent ook dat zij, net als ratten en muizen, last kunnen hebben van bepaalde apparatuur waarvan wij als mens het geluid niet eens horen. Het gepiep of gebrom kan op dezelfde golflengte zitten en zo hun communicatie blokkeren, met stress tot gevolg.”
Altijd radio aan
De apen bij BPRC zijn gewend aan muziek als achtergrondgeluid. Van zeven in de morgen tot zeven in de avond. Altijd op hetzelfde, zachte volume. Ze weten niet beter. Marlies: “Onze dierverzorgers kunnen de zender wel bepalen, maar niet het volume. We hebben een keer gehad dat de radio uitviel en het ineens muisstil was. De dieren waren meteen uit hun doen en wilden geen voer aanpakken.”
Maatgevoel hebben resusapen trouwens niet, zo blijkt uit het onderzoek dat in dit recent gepubliceerde boek is verwerkt.
Muzikale omlijsting
Muziek heeft ook nog een andere functie. “Apen zijn van nature sociale dieren, die in groepen leven. En bij ons leven natuurlijk best veel dieren. Dus muziek kan ook helpen om ervoor te zorgen dat ze zich niet constant bewust zijn van een andere groep, of van de dierverzorgers. Als ze constant andere groepen horen, kan dat voor stress zorgen. Muziek haalt de scherpe randjes eraf en heeft met die afscherming een duidelijke functie in welzijn. Letterlijk een muzikale omlijsting.”