Dengue, ook wel knokkelkoorts genoemd, wordt veroorzaakt door het Dengue virus (DENV). Wereldwijd lijden jaarlijks naar schatting 96 miljoen mensen aan dengue, in ± 10.000 gevallen met een dodelijke afloop. Naar verwachting gaan deze getallen alleen nog maar oplopen door klimaatverandering, globalisering en het gebrek aan controlemaatregelen. Als gevolg hiervan zal in 2080 naar schatting 60% van de wereldbevolking worden blootgesteld aan deze ziekte. En dat terwijl er nog geen goede middelen zijn om de ziekte te bestrijden!
Gelukkig zitten er wel veelbelovende medicijnen in de pijplijn. Maar voordat een middel in de praktijk kan worden toegepast moet er veel onderzoek worden gedaan. Zo moet in het geval van een geneesmiddel eerst de veiligheid, lage gevoeligheid voor resistentie en de werkzaamheid in diverse diermodellen worden onderzocht. Bundeling van de krachten van verschillende onderzoeksgroepen is hierbij essentieel. Zo maakten BPRC-wetenschappers deel uit van een samenwerkingsverband dat het anti-dengue middel JNJ-1802 onderzocht.
Veiligheid van JNJ-1802
Dengue kan worden veroorzaakt door vier verschillende varianten van DENV. Het is dus zaak om een middel te ontwikkelen dat tegen alle varianten werkzaam is. Na veel voorbereidend laboratoriumonderzoek is er nu een veilig middel, JNJ-1802 genaamd, ontwikkeld.
JNJ-1802 is effectief tegen DENV in celkweken en muizen
De werkzaamheid van JNJ-1802 tegen DENV werd eerst getest door de onderzoekers in celkweken. In de cellen gegroeid in kweekschaaltjes bleek het middel zeer effectief tegen alle vier varianten van DENV. Hierna werd in muizen onderzocht of het middel ook in deze diersoort DENV tegen kan gaan. Het bleek dat JNJ-1802 niet alleen veilig was, maar dat het ook in muizen zeer effectief was tegen de verschillende varianten van DENV. Een bijkomend, maar belangrijk voordeel is dat het virus niet snel resistent blijkt te kunnen worden tegen JNJ-1802.
JNJ-1802 in apen getest
Tenslotte werd de effectiviteit van JNJ-1802 ook in resusapen onderzocht, omdat deze diersoort sterk verwant is aan de mens en ook van nature vatbaar is voor DENV. Effectiviteit tegen variant DENV1 werd in de USA getest, terwijl de effectiviteit tegen variant DENV2 bij BPRC werd onderzocht. In beide onderzoeken bleek JNJ-1802 zeer werkzaam te zijn tegen infectie met de DENV-varianten en bovendien was het middel veilig te gebruiken.
Kan JNJ-1802 in de mens worden toegepast tegen DENV?
Inmiddels is de veiligheid van JNJ-1802 ook al in mensen getest en goed bevonden. En eindelijk zijn we nu bij de stap aangekomen waar het om te doen is: is het middel effectief in de mens? Dit gaat binnenkort worden getest. De gegevens uit de apenstudies zijn hiervoor heel belangrijk, omdat ze ook helpen in het bepalen van de juiste dosering. Al met al komt een middel dat dengue kan tegengaan nu steeds meer binnen handbereik. De resultaten van het bovenstaande werk zijn gepubliceerd in het vooraanstaande blad Nature.