Door apenmalaria te bestuderen leren wetenschappers veel over mensenmalaria. Dankzij onze nieuwe kweekmethode kan dat nu nog beter, en zijn er zo min mogelijk proefdieren voor nodig.
We horen tegenwoordig niet zoveel over malaria, behalve dat het malariageneesmiddel chloroquine mogelijk gebruikt kan worden als coronamedicijn. Toch gaan er jaarlijks meer dan 450.000 mensen dood aan malaria. Elk jaar weer. De malariaparasiet wordt overgedragen door de malariamug. De eerste symptomen van malaria lijken op een beginnende griep met hoofdpijn en koortsaanvallen maar in het lichaam vindt ondertussen een veldslag plaats. De parasieten infecteren rode bloedcellen. Deze kunnen gaan samenklonteren en komen dan vast te zitten in kleine bloedvaatjes die organen, zoals de hersenen, van zuurstof voorzien. Ook bloedarmoede kan voor grote problemen zorgen.
De parasiet kan zich schuilhouden
Er zijn verschillende malariaparasietsoorten. Bij sommige soorten kan de parasiet zich, als slapende vorm, voor langere tijd verstoppen in de lever en later opnieuw ziekte veroorzaken. Er zijn maar enkele medicijnen effectief tegen deze malariaparasiet en deze geneesmiddelen kunnen, vanwege ernstige bijwerkingen, niet gebruikt worden in een groot deel van de bevolking. Nieuwe medicijnen zijn dus dringend nodig.
Op zoek naar nieuwe geneesmiddelen
Onderzoekers van BPRC werken al jaren aan deze slapende vorm van malaria. Omdat er geen kweeksysteem voor deze vorm van malaria bestaat, werken ze met de apenmalariaparasiet als model. Om zo min mogelijk apen te hoeven gebruiken ontwikkelden ze een methode om in een kweekschaaltje nieuwe medicijnen te testen. Hoe dit in zijn werk gaat is in deze video te zien. Tot nu toe blijken heel weinig middelen actief te zijn tegen deze vorm van malaria. Er zal dus op nog grotere schaal getest moeten worden.
Een nieuwe, proefdiervriendelijke test
Om dit mogelijk te maken hebben de onderzoekers nu een nieuwe methode ontwikkeld waarbij de slapende malariaparasieten op een snellere en gevoelige manier gedetecteerd kunnen worden. Ook weer in een kweekschaaltje, en zo kunnen we met een beperkt aantal apen veel middelen testen. Dit is een eerste stap in de richting van een geïndustrialiseerde manier van testen. Hopelijk vinden we op die manier uiteindelijk een effectief middel. De nieuwe methode publiceerden we in het blad Analytical Chemistry.