Het Leuvense vaccin is gebaseerd op het gelekoortsvaccin. Dit vaccin wordt al sinds 1937 gebruikt en is daarmee een van de oudste en veiligste vaccins ter wereld. Wetenschappers van de KU Leuven zijn er nu in geslaagd om het gelekoortsvaccin zodanig om te bouwen dat het bescherming biedt tegen SARS-CoV-2, het virus dat de ziekte covid-19 veroorzaakt.
Het nieuwe vaccin heeft de voorlopige naam YF-S0 gekregen waarbij YF staat voor yellow fever, de Engelse naam voor gele koorts. S0 staat voor een specifieke vorm van het spike eiwit dat zich aan de buitenkant van het coronavirus bevindt.
Testresultaten knaagdieren
Hamsters worden relatief weinig ingezet voor biomedisch onderzoek. Toch zijn ze cruciaal voor covid-19. Hamsters ontwikkelen na blootstelling aan SARS-CoV-2 covid-19 verschijnselen, inclusief longschade en gewichtsverlies. Daarom testte KU Leuven het experimentele vaccin eerst in hamsters. De studie liet zien dat gevaccineerde hamsters hoge concentraties antistoffen hadden en beschermd waren tegen ziekte. Maar juist omdat hamsters relatief weinig worden ingezet, zijn er weinig tools beschikbaar voor diepgaand cellulair immunologisch onderzoek. Voor het in kaart brengen van het immunologisch profiel zette KU Leuven daarom muizen in. Daaruit bleek dat het vaccin naast antistoffen ook een zogenaamde T-helper-1 afweer op gang brengt, welke belangrijk is voor het opruimen van geïnfecteerde cellen.
Snelle aanmaak neutraliserende antistoffen in makaken
Het afweersysteem van knaagdieren lijkt veel op dat van mensen. Toch ondervinden knaagdierstudies soms beperkingen in de vertaling naar andere zoogdieren, zoals de mens. Apen lijken immunologisch meer op mensen. Daarom worden experimentele vaccins vaak getest in apen, met name in makaken. BPRC vaccineerde zes apen met een lage dosis YF-S0. Na zeven dagen kregen ze een tweede dosis. Onderzoek toonde aan dat alle apen een week na de tweede dosis een hoge concentratie antistoffen in het bloed hadden. De antistofconcentratie was vergelijkbaar met patiënten die hersteld zijn van covid-19. Vergeleken met andere coronavaccins was de antistofconcentratie gelijk, zo niet hoger. De snelle aanmaak van antistoffen doet vermoeden dat bij mensen één enkele toediening voldoende zou kunnen zijn voor bescherming tegen het coronavirus.
Bijkomend voordeel van Leuvens vaccin
Bloedonderzoek toonde ook aan dat de apen antistoffen tegen het gelekoortvirus hadden aangemaakt, wat te verklaren is doordat YF-S0 een afgeleide is van het gelekoortsvaccin. Dit bijkomende voordeel kan goed van pas komen in delen van Afrika en Zuid-Amerika waar gelekoortvirus veel voor komt en jaarlijks 30.000 dodelijke slachtoffers maakt.
Alle details nalezen? Dat kan via website van het toonaangevende tijdschrift Nature.