Op maandag 14 december 2020 was Jan Langermans, hoofd van het ‘Animal Science Department’ van BPRC te horen op radio 1. Hij gaf commentaar op het bericht dat er een tekort dreigt aan proefapen voor de ontwikkeling van een coronavaccin.
Tegelijkertijd hebben dierenrechtenorganisaties juist een petitie ingediend voor de stopzetting van apenexperimenten en de handel in apen. Hoe moeten we dit alles duiden?
Het coronavirus in apen
In de strijd tegen het coronavirus worden proefdieren, waaronder ook apen, ingezet om te testen in hoeverre potentiele vaccins effect hebben tegen het virus, wat de beste vaccinatie strategie is (een of twee prikken?) en om te bestuderen hoe het virus zich gedraagt in het lichaam. Omdat het een ‘nieuw’ virus is, wisten we daar namelijk niets over.
Waarom in apen?
Het immuunsysteem van de mens lijkt erg op dat van de aap; meer dan op dat van bijvoorbeeld knaagdieren. Daarom is de aap als proefdiermodel zeer geschikt om te onderzoeken wat het effect van een vaccinatie/infectie is. Zo kunnen we zo goed mogelijk voorspellen wat er in de mens zal gebeuren bij eenzelfde vaccinatie/infectie.
Tekort aan apen
Vanwege de wereldwijde zoektocht naar een vaccin tegen het coronavirus is er een toename in de vraag naar apen als proefdier. China heeft echter tijdelijk de export van wilde dieren stilgelegd om te voorkomen dat het coronavirus zich via deze dieren verspreidt. De overgrote meerderheid van apen die worden ingezet voor medisch onderzoek in de USA komt uit fokcentra in China. Hoewel het verbod niet geldt voor dieren die bestemd zijn voor wetenschappelijk onderzoek lijkt dit toch een nadelig effect te hebben op de import van apen.
Situatie in Nederland
Jan legde uit dat bij BPRC de situatie anders is. Wij fokken onze apen zelf en zijn dus niet afhankelijk van de import van apen. Wel heeft de roep om een vaccin tegen het coronavirus het gevolg dat hiervoor veel apen ingezet moeten worden. Deze vaccinstudies worden onder strikte begeleiding van dierenartsen en onder toezicht van een ethische commissie uitgevoerd. Net als in de mens verloopt een infectie met het coronavirus gelukkig mild.