Proefdieronderzoek, we kunnen nog niet zonder. Zeker niet als er een nieuw virus opduikt dat de potentie heeft om veel, heel veel, mensen ziek te maken, zoals het nieuwe coronavirus. Om de epidemie een halt toe te roepen zijn nieuwe medicijnen en vaccins nodig. BPRC werkt hier hard aan mee.
Waarom niet meteen in mensen testen?
De eerste stap naar nieuwe medicijnen gebeurt in kweekschaaltjes. Bijvoorbeeld door cellen bloot te stellen aan het virus met of zonder medicijn. Wanneer een antiviraal middel in het kweekschaaltje het virus afremt is dat te herkennen onder de microscoop en een eerste aanwijzing dat dit ook in mensen kan werken. Maar het is geen garantie. Om zieke mensen daar niet onnodig aan bloot te stellen is iets meer onderzoek nodig. En dat kan op verschillende manieren.
Oude medicijnen met een nieuwe toepassing
Om dit goed uit te kunnen leggen moeten we onderscheid maken tussen twee soorten nieuwe medicijnen. De eerste zijn medicijnen die al op de markt zijn, bijvoorbeeld chloroquine. Chloroquine wordt al sinds 1934 gebruikt als medicijn tegen malaria en in 2004 ontdekte onderzoekers dat het ook werkte tegen coronavirussen.
Chloroquine is dus goedgekeurd voor gebruik in mensen. Daarom kan het ook heel snel, maar kleinschalig, worden getest in mensen die ziek zijn van dit coronavirus. In China lopen momenteel 23 klinische experimenten. De resultaten hiervan zijn nog niet bekend.
Nieuwe medicijnen
Naast medicijnen die al mogen worden gebruikt in mensen wordt er hard gezocht naar ècht nieuwe medicijnen die specifiek alleen het virus aanvallen. Ook deze zoektocht begint in kweekschaaltjes. Als er een middel gevonden wordt dat werkt dan kan het verder getest worden want een celkweek in een kweekschaaltje is niet hetzelfde als een lichaam. Nieuwe medicijnen kunnen zeer onwenselijke bijwerkingen hebben. Om aan te tonen dat een nieuw medicijn de juiste uitwerking heeft en dat het niet schadelijk is, wordt preklinisch onderzoek in proefdieren gedaan.
Voorkomen is beter dan genezen
Experts voorspellen dat het nieuwe coronavirus nooit meer echt weg zal gaan. Daarom zijn er, naast medicijnen voor zieke patiënten, ook vaccins nodig. Vaccins zijn het belangrijkste wapen tegen een epidemie omdat ze niet alleen beschermen tegen infectie en ziekte maar tegelijkertijd ook verspreiding tegengaan. Vaccins zorgen voor een versnelde groepsimmuniteit.
We hebben haast
De huidige epidemie van het coronavirus vraagt om snelle actie en er zijn al verschillende vaccins in de maak. De roep om de nieuwe vaccins te testen in mensen is groot. Maar testen op mensen is niet zo simpel als vaak wordt gedacht. De strategie is dan om mensen te vaccineren met een experimenteel vaccin en daarna af te wachten tot ze geïnfecteerd raken. Als de infectie dan te snel is dan is het afweersysteem nog niet klaar en kan de infectie alsnog doorbreken en de vrijwilliger ziek worden. Een experimenteel vaccin testen kost veel tijd en bereidheid van vrijwilligers om zich steeds maar weer te melden voor een nieuwe test, net zolang tot er aanwijzingen zijn dat hij is blootgesteld aan het virus maar dat het afweersysteem het gevecht heeft gewonnen. Om statistisch aan te tonen dat de groep mensen die het vaccin gekregen heeft minder vaak ziek wordt dan de groep mensen die geen vaccin hebben gekregen kan erg veel tijd kosten. Tijd die de huidige uitbraak ons niet gunt. Met de inzet van proefdieren kunnen we dit proces versnellen.
De meeste proefdieren zijn niet bevattelijk voor nieuw coronavirus
Tot dusver zijn er nog geen aanwijzingen dat SARS-CoV-2 andere dieren kan infecteren. Op zich is dat goed nieuws. Het betekent ook dat huisdieren of dieren in het wild waarschijnlijk niet bijdragen aan de verspreiding van het virus. Dit bemoeilijkt echter wel de ontwikkeling naar medicijnen en vaccins. Genetisch onderzoek van het virus laat zien dat SARS-CoV-2 waarschijnlijk dezelfde receptor gebruikt om lichaamscellen binnen te dringen als SARS en MERS, twee neefjes van het nieuwe coronavirus. Muizen en ratten, veel gebruikt in biomedisch onderzoek, hebben een iets andere receptor en kunnen daardoor nauwelijks worden ingezet. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat apen wel bevattelijk zijn voor coronavirussen.
Daarom zet BPRC zijn apen in tegen het gevecht tegen SARS-CoV-2, het nieuwe coronavirus en bundelt de krachten met verschillende onderzoeksgroepen in verschillende internationale samenwerkingsverbanden.
Volg onze website voor de laatste ontwikkelingen.