“Tuberculosis is a disaster happening every day without being noticed, because nothing really changes. It’s as bad today as it is tomorrow. So any vaccine that will have an effect against developing open lung TB in adults, or even against TB infection in people that have not yet developed TB disease or infection, can be a game changer.”
Met die woorden verwees professor Ottenhoff (Universiteit van Leiden) tijdens de TBScience2018 naar presentaties van onderzoekers van onder andere drie primatencentra, waaronder BPRC. Het Nederlands tuberculosefonds (KNCV-TB) organiseerde deze TBScience2018 meeting, in samenwerking met andere partijen.
Dit wetenschappelijk congres - over TB-diagnostiek, TB-therapie en TB-vaccinatie - ging vooraf aan de 49th Union World Conference on Lung Health. Het World Forum in Den Haag was het décor voor deze internationale tuberculose-conferentie met vierduizend experts uit meer dan 125 landen, kort nadat wereldleiders tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties speciale aandacht schonken aan de strijd tegen TB.
Apen beste modellen voor onderzoek
De onderzoekers onthulden tijdens TBScience2018 hun meest recente resultaten, die een belangrijke stap voorwaarts betekenen in het TB-vaccinonderzoek. Tijdens deze persconferentie (‘Towards a TB vaccine’) noemde professor Ottenhoff niet-humane primaten expliciet als de beste modellen voor preklinisch onderzoek. “In both clinical and preclinical we now show, for the first time in a century, encouraging results. No less than five signals will be discussed today. Two signals from humans, three from preclinical high-end models in a non-human primate.”
Nog veel werk te doen
Preklinisch onderzoek gaat, eenvoudig gesteld, vooraf aan onderzoek bij mensen. Wanneer voldoende bewijs voor veiligheid en werking van een nieuwe behandelmethode in de prekliniek is verzameld, wordt eventueel overgegaan tot kostbaar en langdurig onderzoek bij mensen. Resultaten van deze ‘klinische fase’ krijgen vanzelfsprekend de meeste aandacht, zeker wanneer blijkt dat een nieuwe strategie tegen de ziekte lijkt te beschermen. Daarom ging tijdens de conferentie veel aandacht uit naar recente resultaten met een nieuw TB-eiwitvaccin, M72, dat de ontwikkeling van TB mogelijk met vijftig procent afremt.
“Een mooi resultaat, dat hoopvol stemt”, zegt Frank Verreck, verantwoordelijk voor het tuberculose-onderzoek bij BPRC, die wel een kanttekening plaatst met oog op de reproduceerbaarheid van deze eerste bevindingen. “Het is niet zo dat het vaccin morgen beschikbaar zal zijn. De werkzaamheid van M72 moet nog nader worden onderzocht; de studie loopt zeker nog een jaar door en meer clinical trials zullen volgen. Er is nog veel werk te doen. En in het algemeen blijft ook tuberculose-onderzoek met apen heel belangrijk, zoals tijdens deze bijeenkomst opnieuw is benadrukt. Het kan zomaar eens zijn dat 2018 achteraf, zoals een van de sprekers zei, het jaar van de doorbraken in TB-vaccinonderzoek blijkt te zijn.”