Onlangs gaven we aan dat er een malariavaccin bestaat dat maar in ongeveer de helft van de mensen effectief is. Dit voldoet niet aan de richtlijn van de WHO, die zegt dat een malariavaccin pas succesvol is bij 75% effectiviteit. Toen wisten we nog niet dat er een mogelijke doorbraak te melden was. Inmiddels hebben wetenschappers namelijk laten weten dat ze in een groep van 450 kinderen in Burkina Faso 77 procent bescherming vonden bij kinderen die een hoge dosis hadden gekregen.
De zoektocht naar een vaccin tegen malaria is al tientallen jaren bezig. De malariaparasiet is een soort kameleon die steeds van gedaante wisselt. Niet alleen door mutaties, maar ook omdat de levenscyclus van de parasiet zo ingewikkeld is. Mede hierdoor blijkt het erg moeilijk om een vaccin te ontwikkelen tegen malaria waardoor ieder jaar nog steeds meer dan 400.000 mensen overlijden aan deze ziekte.
Circumsporozoiet protein (CSP)
Het eerste malaria-eiwit waarvan de DNA-volgorde bekend werd, heet CSP (Circumsporozoiet protein). We weten al heel lang dat dit eiwit een belangrijke rol speelt na een steek van een besmette malariamug. De parasiet gebruikt het namelijk om zich in de nieuwe gastheer (de mens) te nestelen. En toch blijft het een mysterieus eiwit, want er zijn ook aanwijzingen dat het CSP-eiwit de parasiet helpt om ons afweersysteem te ontwijken.
CSP als vaccin
Hoe dan ook, het eerste malariavaccin dat op de markt kwam maakt gebruik van het CSP-eiwit. In combinatie met een hulpstof biedt het enige bescherming maar tóch is het niet goed genoeg.
Het nieuwe vaccin
De melding dat 77 procent van kinderen uit Burkina Faso beschermd zijn door een nieuw vaccin is een belangrijke doorbraak. Ook dit nieuwe vaccin maak gebruik van het CSP-eiwit, dat op een andere manier gemaakt wordt. Hierdoor wordt er meer CSP-eiwit aangeboden aan het afweersysteem en er wordt ook een andere hulpstof gebruikt. Hiermee lijkt het vaccin niet alleen beter te werken, maar is het ook nog eens goedkoper.
Een belangrijke stap voorwaarts
Al met al een belangrijke stap voorwaarts. Maar toch moeten we voorzichtig zijn om te vroeg te juichen. Het onderzoek moet nog door experts worden beoordeeld. Ook is het vaccin nog maar in een kleine groep kinderen getest in een gebied waar malaria niet het hele jaar voor komt. Vragen die nog open staan zijn verder: hoe lang biedt dit vaccin bescherming? Biedt het vaccin bescherming in malariagebieden waar malaria minder vaak of vaker voor komt en waar andere malariavarianten van CSP zijn? Waarschijnlijk is een combinatie met andere eiwitten, zoals bijvoorbeeld het AMA-1 eiwit, van belang om toekomstige vaccins nog beter te maken. In elk geval is er wel steeds meer reden tot hoop op een effectief malariavaccin.